Aardappel

De aardappel (Solanium tuberosum L.) is een voedzaam en veelzijdig knolgewas en behoort tot de nachtschadeachtigen. Oorspronkelijk komt de aardappel uit de Andes in Zuid-Amerika. De Spanjaarden brachten de aardappel in de 16e eeuw naar Europa en tegenwoordig zijn aardappelen wereldwijd het belangrijkste voedselgewas, na tarwe en rijst.

Aardappelen zijn rijk aan nutriënten en kunnen wereldwijd in veel landen en gebieden groeien. Ook door de relatief lage milieudruk en watervoetafdruk zal de aardappel naar verwachting een steeds belangrijkere rol spelen in de voedselzekerheid van een groeiende wereldbevolking. Met name in Azië en Afrika neemt de productie van aardappelen verder toe. Aardappelen staan als basisvoedingsmiddel in vrijwel alle (inter)nationale voedingsvoorlichtingsmodellen.

In het kort

Pootaardappelen dienen om nieuwe aardappelen mee te kweken en worden half april in de grond gestopt. Pootaardappelen groeien vervolgens uit tot nieuwe aardappelen (nieuwe pootaardappelen, zetmeelaardappelen of consumptieaardappelen). In september worden de aardappelen gerooid.
Aardappelen bevatten diverse voedingsstoffen zoals koolhydraten in de vorm van zetmeel, vezels (met name in de schil), B-vitamines (met name B6), vitamine C en kalium. Ook zitten er bio-actieve stoffen in aardappelen en in kleinere hoeveelheden, zink, ijzer, calcium en fosfor.
Aardappelen bevatten vrijwel geen vet en zo’n 2% eiwit. Aardappeleiwit bevat een hoog gehalte aan essentiële aminozuren. Ook de goede functionele eigenschappen van aardappeleiwit maken het een goede vervanger van bijvoorbeeld kippenei-eiwit.
Aardappelproducten staan in de Schijf van Vijf als ze bereid zijn zonder zout en zonder vet. Of met bereidingsvet uit de Schijf van Vijf. Door aardappelen te frituren neemt het aantal calorieën toe en vallen ze buiten de Schijf van Vijf.
In Nederland neemt de inname van aardappelproducten af, van gemiddeld 92 gram per dag in 2007-2010 naar 74 gram per dag in 2012-2016. Wereldwijd neemt de productie en vraag naar aardappelproducten echter toe, met name in Afrika en Azië.
De milieudruk van aardappelen is vergeleken met andere gewassen laag. Het telen van aardappelen gaat gepaard met minder uitstoot van broeikasgassen en vergt minder land en water dan bijvoorbeeld rijst en graan. Beheersing van de schimmelziekte Phytophthora infestans of aardappelziekte is een van de belangrijkste uitdagingen binnen de aardappelteelt.